Elektriciteit

De aarde warmt op. Dat komt vooral doordat we te veel broeikasgassen uitstoten. Die komen vrij bij het gebruik van fossiele brandstoffen, zoals aardgas, aardolie en kolen. Regio Hart van Brabant wil daarom in 2030 in totaal 1 Terawattuur elektriciteit duurzaam opwekken. Dat doen we met wind- en zonneparken in energiehubs en met zonnepanelen op daken en (beperkt) op land in onze buitengebieden.

We streven naar een combinatie van energie uit wind en zon, omdat ze elkaar goed aanvullen. Daarvoor hebben we twee redenen:

Zonnepanelen leveren de meeste elektriciteit overdag (als de zon schijnt, onder invloed van een hogedrukgebied) en windturbines bij meer bewolkt weer (onder invloed van een lagedrukgebied).
Het elektriciteitsnetwerk wordt beter benut, omdat er een constantere levering van elektriciteit is. Daarmee voorkomen we hoge kosten voor uitbreiding van het netwerk.

Wind- en zonneparken

Regio Hart van Brabant heeft besloten om als één gemeente op te trekken bij het zoeken naar locaties voor grootschalige opwek van duurzame energie. Dat betekent dat we samen de beste plek zoeken voor wind- en zonneparken, de energiehubs. In een intensief proces met een brede groep van belanghebbenden, bestuurders en ambtenaren van gemeenten, de provincie en waterschappen hebben we verschillende mogelijkheden onderzocht. Daarbij hebben we de volgende afspraken gemaakt:

Passend: de energieopwekking moet passen bij het gebied en het karakter van de regio.
Natuur: er komen geen wind- en zonneparken in het Natuurnetwerk Brabant.
Kwaliteit: de kwaliteit van het landschap moet versterkt worden.
Samen: het plan moet door de hele regio gedragen worden, want samen zijn we sterker.
Combineren: we combineren energieopwek met andere ontwikkelingen, zoals aanpassing aan klimaatverandering, sterke en duurzame landbouw, natuurherstel en recreatie.
Efficiënt: een efficiënt elektriciteitsnetwerk beperkt de kosten en stemt vraag en aanbod op elkaar af.
Waterveiligheid: bij windmolens en zonneparken in de buurt van waterkeringen zijn waterveiligheid en wateropgaven belangrijk.

Zon op dak

In Regio Hart van Brabant willen we sneller zonnepanelen op daken plaatsen. Het gaat dan niet alleen om daken op particuliere woningen, maar ook om daken van bedrijven, overheidsgebouwen en agrarische bedrijven. Onze ambitie is om in 2030 270 hectare extra bedrijfsdak bedekt te hebben met zonnepanelen. Dit staat gelijk aan ongeveer 25 procent van het totale dakoppervlak.

Zonnevelden in het buitengebied

Naar zonnevelden die groter zijn dan 2 hectare kijken we op regioniveau. Voor kleinere velden maken gemeenten zelf richtlijnen. Regio Hart van Brabant zet echter zo veel mogelijk in op windenergie en zon op dak. Dit komt onder meer omdat zonnevelden veel netwerkcapaciteit innemen. Toch kunnen zonnevelden nodig zijn om de extra vraag naar elektriciteit in te vullen die ontstaat door elektrisch rijden en het groeiende gebruik van elektriciteit bij het verwarmen van woningen.

Tot aan de vaststelling van het REKS-bod 2.0 worden nieuwe initiatieven voor zonnevelden in het buitengebied afgehouden. Dit geldt niet voor initiatieven in energiehubs, op bedrijventerreinen, langs de Rijksinfrastructuur en op een aantal andere specifieke locaties, die in het REKS-bod 1.0 staan.

Wind boven bos

De hoger gelegen natuurzone in het zuiden van de regio biedt kansen om de energietransitie direct te koppelen aan de omvorming naar een klimaatbestendig landschap. Het voorstel is om in dit gebied windmolens te realiseren boven nieuw te ontwikkelen loofbos, dat noodzakelijk is vanwege de klimaat- en wateropgaven. Deze windmolens kunnen gerealiseerd worden als er voldoende capaciteit is op het elektriciteitsnet. Daar wordt in de periode 2020-2030 aan gewerkt. In die periode werken we ook het concept wind boven nieuw bos verder uit.

Wat is er al gedaan?

Een deel van de 1 Terawattuur elektriciteit die we duurzaam gaan opwekken is al gerealiseerd, een ander deel bestaat uit kansrijke initiatieven. De ontwikkeling van ‘zon op dak’ gaat zeer voorspoedig. Met de huidige inzichten halen we de geplande opwek uit de REKS 1.0.

Voor ‘windenergie’ is Regio Hart van Brabant bezig met de uitwerking van verschillende energiehubs. Het lijkt erop dat we voor 2030 onze doelstelling op het gebied van windenergie gaan halen. Het ziet ernaar uit dat we ook de doelstelling voor ‘zon op land’ (zonnevelden in het buitengebied) gaan halen, want een deel is al gerealiseerd en aan deel wordt nu gewerkt.

In juli 2023 is ook het Publiek Ontwikkelbedrijf REKS B.V. opgericht. Hiermee gaan de overheden gezamenlijk elektriciteit opwekken in de energiehubs. Met het Publiek Ontwikkelbedrijf pakt en houdt de overheid regie op de ontwikkeling van de energiehubs. Zo kunnen we 50% lokaal eigendom garanderen en kunnen inwoners en bedrijven in de regio maximaal profiteren van de energie-opwek.

Wat staat er nog te gebeuren?

Met diverse sectoren bekijken we hoeveel (extra) duurzame energie de komende jaren moet worden opgewekt voor de warmtetransitie, mobiliteit, de industrie, de landbouw en de extra woningbouwopgave die voortvloeit uit de verstedelijkingsstrategie en het verstedelijkingsakkoord.

Tot slot ontwikkelen we een strategie voor wind boven nieuw bos.

Netcongestie

In 2022 heeft netcongestie, de overbelasting van het elektriciteitsnet, veel aandacht gekregen. Ook in 2023 blijft dit onderwerp actueel. De plannen voor duurzame opwek hebben grote gevolgen voor de benodigde netinfrastructuur. Versnelling van de aanleg van nieuwe netten en verzwaring van bestaande netten zijn daarom hard nodig voor de energietransitie. We onderzoeken of we meer ruimte kunnen krijgen om voorrang te geven aan duurzame energieprojecten. Daarbij werken we nauw samen met provincie de Noord-Brabant en netbeheerders Enexis en TenneT.