Crossroads en Regio Hart van Brabant intensiveren samenwerking om transformatie jeugdhulp te realiseren

In de afgelopen anderhalf jaar hebben we wijzigingen doorgevoerd in de inkoop van zorg voor onze jongeren. De toekomstvisie waar deze vorm van zorginkoop op is gebaseerd is om te werken met toegankelijke teams in onze gemeenten, die de meeste vragen van inwoners samen met deze inwoners oppakken. Aanvullend zijn er voor specialistische hulp vaste partners. Met deze partners werken we op basis van partnerschap met een vast budget. Het vormgeven aan deze visie noemen we de transformatie. Dit vraagt om samenwerking en innovatie van en door alle betrokken partijen: gemeenten, zorgaanbieders en partners in bijvoorbeeld het medisch domein. Door deze ontwikkeling blijven we jongeren die dat nodig hebben ondersteunen en blijft deze ondersteuning betaalbaar en uitvoerbaar.

De zorg voor jongeren is hierbij ingedeeld in een vijftal segmenten:

1. hoogspecialistisch jeugdhulp
2. wonen
3. dagbegeleiding & respijtzorg
4. veelvoorkomende jeugdhulp
5. crisishulp

Crossroads, een samenwerkingsverband van vier jeugdhulpaanbieders samen met een aantal strategische partners en onderaannemers, levert sindsdien de zorg in het eerste segment (hoogspecialistische jeugdhulp) aan de jeugd- en gezinnen in de regio Hart van Brabant.

Bij de start is een inschatting gemaakt van het aantal te verwachten jongeren die deze zorg nodig hebben. Crossroads heeft in de loop van 2023 aangegeven dat er meer jongeren instromen dan bij aanvang was verwacht. Dit leek in eerste instantie geen probleem, maar in de loop van 2024 constateerde Crossroads dat de stijgende instroom aanhield.

Dit zorgde voor druk bij Crossroads, dat aangaf niet ingericht te zijn op deze aantallen. De ontstane druk leidt tot kwaliteitsverlies in de vorm van wachtlijsten, wachttijden en verminderde bereikbaarheid voor verwijzers en dus ook voor de jongeren die deze zorg nodig hebben. Hierdoor is er minder tijd en ruimte om te werken aan de transformatiedoelen. En het leidt daarnaast tot een financieel knelpunt.

Vanzelfsprekend voelen we ons als regiogemeenten en Crossroads verantwoordelijk voor goede zorg voor onze inwoners en cliënten die dat nodig hebben. Tegelijkertijd willen we dat op een manier doen die we waar kunnen maken en financieel houdbaar is. Daarom heeft Regio Hart van Brabant samen met Crossroads een taskforce ingericht. Deze taskforce moet de situatie onderzoeken: Waar komt de onverwachte stijging vandaan? Wat zijn de knelpunten, waar kunnen en moeten we op sturen en welke afspraken kunnen en moeten we aanpassen?

De taskforce werkt langs drie lijnen:

1. Het maken van een grondige analyse van de ontstane situatie en het sturen op korte termijn interventies. Doel is de kwaliteit en continuïteit van de hoogspecialistische jeugdhulp te borgen én financiële gevolgen te beheersen. Bij de analyse hebben we ook gekeken naar de relatie met andere segmenten, met name de segmenten 3 (dagbegeleiding & respijtzorg) en 4 (veelvoorkomende jeugdhulp).
2. De uitwerking en sturing op de transformatie-opgaven segment 1. We concretiseren de transformatie-opgave voor segment 1 en sturen op de realisatie daarvan.
3. De inrichting van governance: het optimaliseren van de samenwerking tussen de deelnemers van Crossroads en tussen Crossroads en Regio Hart van Brabant. We hebben afgesproken (samen) te werken op een nieuwe manier, dit vraagt aandacht en aanspreken.

Analyse

Een eerste analyse van de gegevens over de afgelopen periode leidt tot de volgende bevindingen.

Meer volume

Net als in de rest van het land zien we ook in onze regio dat het aantal complexe cliënten toeneemt. Landelijk is de verklaring dat vanaf 2022 de gevolgen van corona naar voren komen. Daarmee is een eerste bevinding dat de inschatting van 1.600 cliënten voor 2023 te laag is geweest.

Opbouw volume

Er is een aantal factoren die dit volume beïnvloeden. Zo neemt niet alleen de instroom toe, ook is de uitstroom vanaf Q3 2023 lager dan de instroom. Daarmee groeit de totale populatie in segment 1 sterk. Verder blijkt de toename te zitten in twee subgroepen binnen segment 1, namelijk de groepen deeltijd en ambulant. Bij de andere drie subgroepen (verblijf, landelijke zorg, overig) zijn de aantallen vergelijkbaar met eerdere jaren.

Relaties met andere segmenten

De vraag is ook of we goed indiceren. Uitgangspunt van de nieuwe inkoop is de cliënt direct de juiste hulp te bieden (matched care). Dit is voor de cliënt het beste en tegelijkertijd efficiënter en daarmee goedkoper. De analyse maakt duidelijk dat dit in de praktijk nog niet altijd goed loopt. Crossroads is als samenwerkingsverband actief in segment 1 (hoogspecialistische zorg). Juist voor de lichtere ambulante hulp is er een directe relatie met segment 4.

Sturing op proces

Het feit dat er nu één aanmeldpunt is bij Crossroads bevordert een integrale blik op een complexe hulpvraag. Hier wordt ook de regievoerder benoemd die het zorgtraject begeleidt. Crossroads is in 2023 gestart met de bestaande werkwijzen van haar partners, omdat de tijd ontbrak een nieuwe (gezamenlijke) werkvorm te ontwikkelen die beter past bij de nieuwe taakgerichte aanpak. Om tot de gewenste situatie te komen is hier ontwikkeling nodig om tot meer een eenduidige aanpak te komen.

Consequenties

Gevolg van de huidige ontwikkelingen is dat kwaliteit en continuïteit van de hulp aan jeugdigen onder druk staat. Er ontstaan wachttijden en vertraging in het inzetten van de best passende hulp. Dit is niet wat we met elkaar voor ogen hadden. Daarnaast heeft een groter aantal cliënten consequenties voor de inzet vanuit Crossroads en daarmee de kosten. Een van de uitgangspunten van de transformatie is ook betaalbaarheid.

Interventies

De analyse en de gevolgen daarvan leiden tot verschillende typen interventies die er met elkaar op gericht zijn de kwaliteit en zorg voor jeugdigen in de regio op de korte en langere termijn te garanderen en deze zorg betaalbaar te houden.

Korte termijn: beïnvloeden volume en stimuleren efficiency

Op korte termijn is het doel het stijgende volume in segment 1 te beheersen en efficiency te stimuleren. Daarbij is het oorspronkelijke uitgangspunt jeugdigen die dat nodig hebben snel de juiste hulp te bieden leidend. Dat betekent scherper toetsen of cliënten echt in segment 1 horen of beter elders (met name segment 4) geholpen kunnen worden. Daarnaast kijken we bij bestaande cliënten of deze beter in segment 4 passen en focussen we op wat echt nodig is. Er is dus geen sprake van een cliëntenstop.

Langere termijn: investeren in realiseren transformatie

In de gesprekken over de analyse is ook gebleken is dat de transformatieopgave complexer is dan gedacht. De nieuwe werkelijkheid van een krappe arbeidsmarkt en minder geld staat op gespannen voet met bestaande systemen en verwachtingen in de omgeving. Bij betrokken gemeenten, zorgaanbieders, partners, maar soms ook bij jongeren en hun ouders.

Dat betekent dat we ook in gesprek gaan over het concretiseren van de activiteiten om de gewenste transformatie te realiseren: integrale en doelmatige hulp, geen wachttijden voor de meeste complexe doelgroep en realiseren van de beweging naar nul (geen gesloten plaatsingen, geen uithuisplaatsingen, geen plaatsingen buiten de regio). Dit vraagt van Crossroads aanscherping in de integrale sturing en governance. Ook vraagt het om intensievere samenwerking tussen Regio Hart van Brabant en Crossroads, daarom blijven we samenwerken in de taskforce.

Financiële afspraken

Meer inzet betekent ook meer kosten. Daarover zijn met elkaar afspraken gemaakt voor 2024 zodat de continuïteit van dienstverlening niet in gevaar komt. De taskforce gaat ook in gesprek om met elkaar de kosten voor 2025 te beheersen.