Robert van der Linden (JongRES): “Bij de wethouder aan tafel maak ik meer impact dan op het Malieveld”

Ver van hun bed-show

In het nieuws zie je regelmatig protesterende jongeren die zich hard maken voor het klimaat en milieu, maar het blijkt tegelijk ook lastig om ze actief te betrekken bij energie- en klimaatplannen. Hoe zie jij dat?

Robert: “Duurzaamheid ligt jongeren aan het hart, maar woorden als energietransitie en klimaatadaptatie zijn vooral technisch, de REKS kennen ze niet en investeren in zonnepanelen kunnen ze niet. Dat maakt het een ‘ver van hun bed-show’.”

Hoe kunnen we hun betrokkenheid wel vergroten?

“Ik wil dat jongeren een mening vormen en een stem krijgen om die mening te delen. Maar daarvoor moeten we ze eerst informeren. Wat zijn de REKS en de energietransitie? Welke beslissingen worden nu genomen in jouw omgeving, wat is de impact en wat kun jij doen? Dat moeten we ze meegeven, om ze vervolgens te activeren.”

Dat klinkt logisch, maar het lijkt me lastig om bij ze achter de voordeur te komen. Hoe benader je de jongeren eigenlijk? 

“We moeten op plekken komen waar zij zijn. We hebben als JongRES niet de grootste achterban, dus we willen bestaande netwerken gebruiken. Dat is echt maatwerk per gemeente. In Tilburg heb je bijvoorbeeld studentenorganisaties, in Oisterwijk kun je de sportclubs benaderen en in Waalwijk werken scholen misschien het beste.”

Energiearmoede

Het is dus vooral een kwestie van op zoveel mogelijk plekken zichtbaar zijn?

“Het liefst wel, maar we kunnen als kleine organisatie helaas niet altijd overal zijn. We moeten keuzes maken, maar we pakken de kansen die we hebben, en daar maken we leuke acties van. Dat doen we ook graag met politici of maatschappelijke organisaties als Contourdetwern die ons daarbij kunnen helpen.”

Heb je hier al een voorbeeld van? Er zijn genoeg ontwikkelingen die ook jongeren raken.

“Zeker! Kijk naar energiearmoede onder jongeren. Studenten hebben vaak niet de mogelijkheid om hun woonplek te verduurzamen. Samen met de gemeente Tilburg en studentenorganisaties gaan we energieboxen beschikbaar stellen en energiecoaches om bij 100 studentenhuizen kleine energiebesparende maatregelen aan te reiken en tegelijk advies te geven hoe ze hun huis verder kunnen verduurzamen. Bovendien komen ze in aanmerking voor de energietoeslag.”

Tiktok en sportclubs

Tot nu toe gebruiken gemeenten vooral de traditionele kanalen als Facebook en het lokale nieuwsblad. Weg daarmee dus? 

“Ja, als we jongeren willen informeren moeten we ook de media anders inzetten, via kanalen en op een manier die jongeren aanspreekt. Geen LinkedIn en Twitter, maar Instagram en Tiktok. Maar we zoeken ook andere manieren om jongerenparticipatie van de grond te krijgen, bijvoorbeeld met online tools of guerrillamarketing. Rond de verkiezingen organiseerden we ook jongerendebatten en in Breda hebben ze een energy transition game op middelbare scholen. Dat zijn leuke acties die aansluiten op de leefwereld van jongeren.”

Toch kan ik me voorstellen dat je daarmee ook niet álle jongeren weet te bereiken, maar vooral degenen die al interesse hebben in duurzaamheid. 

“Dat klopt. Veel jongeren bij JongRES leven in hun duurzaamheidsbubbel en hebben de tijd om hiermee bezig te zijn. Het is lastig om andere groepen te bereiken, want ze zijn geen onderdeel van je eigen leven en je komt moeilijk in hun omgeving. Maar dat is geen excuus om ze niet actief op te zoeken.”

Niet klagen maar doen

Naast het informeren van jongeren, zei je dat je jongeren ook wilt activeren. Waarom eigenlijk? 

“Ik vind het belangrijk dat jongeren zelf hun bijdrage leveren. We hebben terecht een grote mond en kunnen met de Jonge Klimaatbeweging het Malieveld vullen, maar uiteindelijk doen we niet zo veel. We blijven vliegen, goedkope kleding kopen en de verwarming zomaar open draaien. CBS concludeerde vorig jaar nog dat er een gat zit bij jongeren tussen het denken en doen. Toch komen jongeren daar nu ook al door in de problemen, bijvoorbeeld met energiearmoede.”

Toch lijkt het me lastig om voor elkaar te krijgen, want gedrag verander je niet zomaar. 

“Jongeren hebben veel aan hun hoofd, maar we zeggen vaak ‘als je niet stemt, mag je ook niet klagen over het beleid’. Daar zit wat in. Maar als je niets doet, dan mag je ook niet klagen over wat er wel wordt gedaan. Ik hekel die mentaliteit; heb dan niet zo’n grote mond, al is het ook wel goed om soms je stem te verheffen. Maar ik ben meer van de actiebenadering.”

En hoe ziet die actiebenadering er voor jou uit?

“Ik vind het belangrijk om de stem van jongeren te vertalen. Wij gaan de gevolgen ervan ondervinden, het is onze toekomst, en daarom hebben we ook de verantwoordelijk om een mening te vormen en te delen.  Je kan met je spandoek op het Malieveld gaan staan, maar in gesprek aan tafel met de wethouder heb je denk ik meer impact. JongRES biedt ze dat podium, maar de jongeren moeten zelf hun stem laten horen. ”

Excuusjongeren

Nog even terug naar jou, Robert. Wat is voor jou de drijfveer geweest om jongerenvertegenwoordiger te worden in Hart van Brabant? 

“Ik wil bijdragen aan de stad en omgeving waar ik leef en dagelijks van profiteer. Maar ik vind ook dat jongeren te weinig worden betrokken bij de besluitvorming. Degenen die nu de keuzes maken, bepalen de toekomst van de jongeren. Als we een inclusieve energietransitie willen, dan moeten zij ook mee kunnen praten. Maar vaak is het dan toch de ‘excuusjongere’ die aan tafel wordt gezet, zodat jongerenparticipatie ook kan worden afgevinkt.”

Vind jij jezelf dan ook een excuusjongere in onze regio?

“Zeker niet! Wat ik geweldig vind, is dat ik bij alles word betrokken. Ik mocht zelf kiezen waar ik aan tafel wilde zitten. We zijn geholpen met een projectplan aanpak energiearmoede onder studenten, zulke ondersteuning is geniaal. We mogen overal binnenkomen en dat laat zien dat ik geen excuusjongere ben. Ik heb echt wat in te brengen, dat is toch geweldig?”

Aan tafel bij de REKS

Zeker. Je bent dus al goed aan het netwerken als jongerenvertegenwoordiger!

“Het scheelt wel dat ik in mijn dagelijks werk binnen overheden bezig ben met klimaatvraagstukken, zoals de energietransitie. Daarom ben ik ook een serieuze gesprekspartner voor de REKS. Het toffe gevolg is dat ik me kan voorstellen aan de wethouders binnen de stuurgroep en ik met de voorzitter van de REKS aan tafel heb gezeten.” 

Leuk, leuk, maar wanneer gaan we de mening van de jongere echt horen? 

“We zijn nu agendalid bij de projectgroep van de REKS, maar ik ga nog niets zeggen aan tafel over wat wij willen, omdat ik nog niet weet wat wij willen. Zodra we een achterban hebben, wil ik samen met hen een mening vormen en echt mee gaan beslissen. En dan zorg ik er wel voor dat ik geen excuusjongere word.”

Woon jij in Regio Hart van Brabant, ben je onder de 30 en heb je ook een mening over duurzaamheid? Sluit je dan ook aan bij JongRES. Stuur daarvoor een mailtje naar Robert via hartvanbrabant@jongresnederland.nl.